ชุมชนท้องถิ่นในความหมายอาจจะไม่ได้เป็น เพียงที่อยู่ของคนเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมสำคัญ ที่สามารถก่อให้เกิดอาชีพ เป็นแหล่งงานรวมถึงเป็นวิถีชีวิตที่ดำรงอยู่ ด้วยความสามัคคี เป็นหนึ่งอันเดียวกัน สามารถปรับตัวและจัดการปัญหาในเรื่องสำคัญต่างๆ ของตนได้อย่างเหมาะสม โดยสามารถที่จะรับมือกับความเปลี่ยนแปลง ทั้งปัจจัยที่เกิดจากภายในและภายนอกได้ด้วยตัวของชุมชนเอง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับผู้นำชุมชน คนในชุมชน ว่าจะสามารถร่วมมือเปลี่ยนแปลงบริบทของชุมชนให้เกิดมูลค่าได้อย่างไร นั่นเป็นคำถามว่า “แล้วจะทำอย่างไร?”….
“การท่องเที่ยวโดยชุมขน” เป็นการท่องเที่ยวทางเลือกที่สามารถกระจายรายได้ให้กับคนในพื้นที่กลายเป็นรายได้เสริมให้กับชุมชนท้องถิ่น ที่มาพร้อมกับทำให้คนในชุมชนเกิดความตระหนัก เห็นความสำคัญและคุณค่าของทรัพยากรท่องเที่ยวในพื้นที่ตน ตำเนินการโดยการมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่ ทำให้เกิดความภาคภูมิใจในชุมชนของตนเอง
ตัวอย่างการจัดการชุมชนวันนี้ ผู้สื่อข่าวได้ลงพื้นที่ “ชุมชนตำบลสันป่าเปา” ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของที่ว่าการอำเภอสันทราย ห่างจากที่ว่าการอำเภอสันทราย 6 กิโลเมตร ที่เรียกว่าชื่อกลุ่มวิสาหกิจชุมชน กลุ่มเพียงดินสันป่าเปา ถือเป็นชุมชนที่มีทรัพยากรการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่น่าสนใจและมีวิถีชีวิตที่สืบทอดจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ควรค่าการรักษาและสืบทอดให้ชนรุ่นหลังได้ช่วยกันรักษาไว้ ทั้งนี้ เพื่อการเรียนรู้และการพัฒนาศักยภาพร่วมกันของคนในชุมชน มีการรวมตัวกันจัดตั้งกลุ่มการท่องเที่ยวชุมชน..
โดยชุมชนตำบลสันป่าเปา ได้ถูกจัดตั้งเมื่อ 16 มิถุนายน 2551เพื่อดำเนินกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชน และดำเนินกิจกรรมโฮมสเตย์ ภายใต้ชื่อ “โฮมสเตย์สันทราย” ผ่านการรับรองมาตรฐานโฮมสเตย์ไทย จากกรมการท่องเที่ยว เมื่อปี พ.ศ. 2558 จำนวน 7 หลัง กลุ่มการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลสันป่าเปา เป็นหนึ่งในสมาชิกเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชนจังหวัดเชียงไหม่ ที่เข้าร่วมกิจกรรมการส่งเสริมและพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชน อีกทั้ง ยังมีตัวแทนของชุมชนร่วมเป็นคณะกรรมการเครือข่ายฯ อีกด้วย
กิจกรรมการท่องเที่ยวที่น่าสนใจ ได้แก่ บริการบ้านพักโฮมสเตย์, กิจกรรมชมโบราณสถานพิพิธภัณฑ์วัดร้องเม็ง วัดดอยแท่นพระผาหลวง วัดดอยสะเก็ด, กิจกรรมชมวิถีชีวิตชุมชน การปั้นตุ๊กตาดินเผา การเย็บผ้าด้วยมือ การทำโคมตุง ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากกะลามะพร้าว บ้านดิน หอศิลปะ พิธีบายศรีสู่ขวัญ เพื่อเป็นการเสริมสิริมงคลแก่ชีวิต, กิจกรรมชมศิลปะการแสดงแบบล้านนา,อาหารขันโตก อาหารพื้นเมืองทางเหนือ กิจกรรมการปั่นจักรยาน และศูนย์การเรียนรู้เกษตรอินทรีย์ตำบลสันป่าเปา ที่สามารถรองรับนักท่องเที่ยวพักค้างคืนได้สูงสุด 40 คนต่อวัน
ในส่วนโปรแกรมการท่องเที่ยวของกลุ่มการท่องเที่ยวโดยชุมขนตำบลสันป่าเปาเดิมนั้น จะเน้นกิจกรรมการเรียนรู้วิถีชีวิตล้านนา งานหัตถกรรมพื้นบ้าน แหล่งโบราณสถานต่างๆ ในพื้นที่ และกิจกรรมด้านเกษตรอินทรีย์ ซึ่งจะเน้นการปลูกพืชผักสวนครัว
ปัจจุบันพันธกิจของกลุ่มนอกจากจะใช้การท่องเที่ยวโดยชุมชนเป็นเครื่องมือในการพัฒนาชุมชนแล้วยังมุ่งหวังให้ชุมชนมีความก้าวหน้าด้านการท่องเที่ยวเชิงเกษตรปลอดสารพิษ อันจะก่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน และในพื้นที่ของตำบลสันป่าเปา โดยการมีส่วนร่วมและการสนับสนุนทั้งจากภาครัฐ ภาคเอกชนตลอดจนประชาชนในชุมชน
การนำกิจกรรมการทำนามาบูรณาการกับโปรแกรมการท่องเที่ยวที่มีอยู่เดิมของกลุ่มการท่องเที่ยวโดยชุมชนสันป่าเปา จะทำให้เกิดกิจกรรมการท่องเที่ยวที่หลากหลาย ดึงดูดนักท่องเที่ยวที่สนใจเข้ามาเยี่ยมชมชุมชนมากยิ่งขึ้น อีกทั้งผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวจะส่งเสริมให้เกิดมูลค่าและช่วยยกระดับเศรษฐกิจของชุมชนให้ดีขึ้น
การท่องเที่ยววิถีชาวนาก็เป็นการท่องเที่ยวเชิงเกษตรรูปแบบหนึ่ง ที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์ไปถึงวิถีชีวิตวัฒนธรรม ประเพณี ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ และยังสามารถนำองค์ความรู้ของชาวนานำไปสู่การถ่ายทอดภูมิปัญญาแก่นักท่องเที่ยวและผู้สนใจ
โดยเน้นการมีส่วนร่วมของนักท่องเที่ยวให้ได้มีโอกาสสัมผัสกิจกรรม เกิดการเรียนรู้ด้านการทำนาและวิถีการดำรงชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี ซึ่งเป็นการนำเอาทรัพยากรที่มีอยู่ก่อให้เกิดประโยชน์ ก่อให้เกิดรายได้ต่อชุมชน และตัวชาวนาเอง
นอกจากการท่องเที่ยววิถีชาวนาจะเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวที่มีอยู่แล้ว ยังสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับชาวนา ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสดความเสี่ยงต่อสารเคมี เป็นวิถีชาวนาที่ปลอดภัยอย่างยั่งยืน สร้างความภาคภูมิใจในอาชีพ และยังจะเป็นการช่วยแก้ไขปัญหาให้แก่ชาวนาอีกด้วย
ดังนั้นการสร้างเศรษฐกิจชุมชนเป็นแนวคิดที่มีความสําคัญมากสําหรับประเทศกำลังพัฒนา เพราะถ้าหากเศรษฐกิจชุมชนมีความมั่นคง แข็งแรง ก็จะส่งผลให้ ระบบเศรษฐกิจในภาพรวมของทั้งประเทศมีความ มั่นคง แข็งแรง ตามไปด้วย
ยิ่งในช่วงที่ประเทศไทยขับเคลื่อนเข้าสู่ยุค 4.0 จะเป็นสิ่งที่ชุมชนสามารถใช้จุดเด่นของชุมชน ลบจุดด้อย มาสร้างกระแสให้เกิดการท่องเที่ยวชุมชนมากขึ้น เป็นการกระจายรายได้เข้าสู่ชุมชนได้อย่างมั่งคั่ง ยั่งยืน ต่อไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับบริบทของชุมชนเองว่าจะสร้างความเข้มแข็ง รวมพลังความสามัคคี การพัฒนาและแนวคิดที่จะเกิดประโยชน์กับชุมชนส่วนรวมได้อย่างไร…
พัชรินทร์ คันธรส / นที บุญมี ข่าวมุมเหนือ ไทยนิวส์ออนไลน์
ข้อมูล : การศึกษาแนวทางการจัดการท่องเที่ยววิถีชาวนาชุมชนสันป่าเปา
1 thought on ““ชุมชนตำบลสันป่าเปา”เชียงใหม่ ที่ไม่เป็นแค่ชุมชน แต่สร้างหัวใจให้กับชุมชน |ข่าวมุมเหนือ”